آیا انتشار عکس بدون اجازه در فضای مجازی جرم است؟

آیا انتشار عکس بدون اجازه در فضای مجازی جرم است؟ | بررسی کامل جنبه‌های حقوقی و کیفری

در عصر ارتباطات و گسترش روزافزون استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، یکی از مسائل مهمی که به‌صورت روزانه با آن مواجه هستیم، انتشار عکس افراد بدون رضایت آن‌ها در صفحات عمومی یا خصوصی اینترنتی است. اما آیا از نظر قانونی و حقوقی این اقدام مجاز است؟ آیا می‌توان انتشار عکس بدون اجازه را جرم تلقی کرد؟ در این مقاله، به‌صورت دقیق و کامل به بررسی این موضوع می‌پردازیم و سعی می‌کنیم زوایای مختلف آن را برای کاربران عزیز سایت وکالت خانم نجمه قیاسوند روشن سازیم.

انتشار عکس بدون اجازه؛ تعرض به حریم خصوصی یا آزادی بیان؟

یکی از اصول اساسی حقوق شهروندی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حق بر حریم خصوصی است. بر اساس ماده ۲۲ قانون اساسی، حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند.

در همین راستا، انتشار عکس اشخاص بدون اجازه آنان به نوعی تعرض به حیثیت و حریم خصوصی فرد تلقی می‌شود و در بسیاری از موارد، مشمول مجازات قانونی خواهد بود. انتشار بدون مجوز حتی اگر با نیت مثبت (مثلاً اطلاع‌رسانی یا سرگرمی) انجام شود، در صورتی که به حیثیت یا شخصیت فرد آسیب برساند یا خلاف رضایت او باشد، می‌تواند موجب پیگرد قانونی شود.

قوانین و مقررات مرتبط با انتشار عکس بدون اجازه

در قوانین ایران، به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم موارد متعددی در خصوص حفظ حریم خصوصی افراد ذکر شده است که انتشار تصویر بدون رضایت نیز ذیل این مقررات قرار می‌گیرد:

۱. ماده ۱۷ قانون جرائم رایانه‌ای

«هر کس به‌وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی دیگری را بدون رضایت او منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که موجب ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی یا هر دو محکوم خواهد شد.»

تحلیل: این ماده به‌صراحت انتشار تصاویر خصوصی افراد بدون رضایت آنان را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است.

۲. ماده ۱۶ قانون جرائم رایانه‌ای

اگر عکس یا تصویر منتشرشده منجر به نشر اکاذیب یا افترا گردد، ماده ۱۶ نیز می‌تواند کاربرد داشته باشد. یعنی اگر شخصی عکس فردی را به‌گونه‌ای منتشر کند که موجب نسبت دادن اعمال خلاف واقع به او شود، مشمول این ماده خواهد بود.

۳. قانون مجازات اسلامی – ماده ۶۹۷ و ۶۹۸

این مواد به افتراء و نشر اکاذیب اشاره دارند و در صورت انتشار تصویر با محتوای توهین‌آمیز یا تحریف شده، می‌توان از این مواد نیز استفاده کرد.

آیا انتشار عکس در مکان‌های عمومی هم نیاز به اجازه دارد؟

یکی از سوالات پرتکرار این است که اگر عکس در یک مکان عمومی گرفته شده باشد، باز هم نیاز به کسب اجازه برای انتشار آن هست یا خیر؟

پاسخ: بله. حتی اگر عکس در یک مکان عمومی مانند پارک یا خیابان گرفته شده باشد، انتشار تصویر افراد بدون رضایت آن‌ها ممنوع است. قانون صرفاً مکان ثبت تصویر را در نظر نمی‌گیرد، بلکه رضایت شخصی که تصویر او منتشر می‌شود شرط اصلی است.

انتشار عکس کودکان بدون اجازه والدین

در مورد کودکان، حساسیت بیشتر است. مطابق با اصول بین‌المللی حقوق کودک و نیز قوانین داخلی، هرگونه انتشار عکس کودک بدون رضایت ولی یا قیم قانونی او ممنوع است. این موضوع به‌خصوص در فضای مجازی که دسترسی گسترده به محتوا وجود دارد، می‌تواند تبعات جدی برای والدین یا منتشرکنندگان به همراه داشته باشد.

چه اقدام قانونی می‌توان انجام داد؟

اگر عکس شما بدون اجازه در فضای مجازی منتشر شده است، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

1. ثبت شکایت در دادسرای جرائم رایانه‌ای
2. درخواست حذف محتوا از پلتفرم مورد نظر (با ارائه مستندات قانونی)
3. استفاده از خدمات وکیل متخصص در امور فضای مجازی برای پیگیری قضایی

نتیجه‌گیری: انتشار تصویر بدون اجازه، عملی خلاف قانون است

در یک جمع‌بندی کوتاه باید گفت:
انتشار عکس افراد بدون کسب رضایت آن‌ها در فضای مجازی، در بیشتر موارد جرم محسوب می‌شود و می‌تواند پیگرد قضایی به‌همراه داشته باشد. حریم خصوصی افراد باید در هر شرایطی محترم شمرده شود و فضای مجازی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

نیاز به مشاوره حقوقی در این زمینه دارید؟

اگر شما یا اطرافیانتان درگیر چنین مسائلی هستید و عکس یا تصویرتان بدون رضایت در فضای مجازی منتشر شده است، پیشنهاد می‌کنیم حتماً با وکیل مجرب و آگاه به قوانین فناوری اطلاعات مشورت نمایید.

سرکار خانم نجمه قیاسوند، وکیل پایه یک دادگستری، با سال‌ها تجربه در زمینه دعاوی مرتبط با فضای مجازی، آماده ارائه مشاوره تخصصی به شما عزیزان است.

📞 تماس با خانم قیاسوند: ۰۹۱۳۳۷۰۲۳۸۰

با ما تماس بگیرید تا از حقوق خود آگاه شوید و مسیر قانونی را با اطمینان طی کنید.