حضانت چیست؟
حضانت در اصطلاح حقوقی به معنای حق یا تکلیف تربیت و تربیت فرزند پس از جدایی یا فوت پدر و مادر است.
حضانت هم حق است و هم تکلیف، به این معنی که هم پدر و مادر حق دارند از فرزند خود حضانت داشته باشند و هم وظیفه نگهداری و تربیت را دارند.(ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی)
در قانون ایران، حضانت فرزند چه پسر وچه دحتر تا سال هفتم با مادر است. پس از سال هفتم، حضانت فرزند با پدر است،مگر اینکه توافق دیگری بین پدر و مادر صورت گرفته باشد یا دادگاه تشخیص دهد که صلاحیت حضانت حتی پس از۷ سالگی نیز می بایست با مادر باشد.(ماده ۱۱۶۹قانون مدنی)
حضانت فرزند دختر تا ۹ سال تمام قمری وحضانت فرزند پسر تا ۱۵ سال تمام قمری معنا پیدا میکند،زیرا پس از این سن دخترو پسر به سن بلوغ می رسند وبالغ می شودد واز تحت حضانت خارج می گردد.
افراد صالح برای نگهداری فرزندان:
• مادر: مادر تا سن هفت سالگی، حق حضانت او را دارد.
• پدر: پس از سن هفت سالگی، حضانت با پدر است.
• جد پدری: در صورتی که پدر فوت کند یا حضانت از او سلب شود،ما بین مادر وجد پدری اولویت نگهداری از فرزند با مادر است.(ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی و ماده۴۳ قانون حمایت از خانواده))
• دیگر اقوام: در صورتی که هیچ کدام از پدر و مادر و اجداد مادری و پدری حضانت فرزند را بر عهده نگیرند، یا صلاحیت حضانت را نداشته باشند، دادگاه می‌تواند حضانت را به یکی دیگر از اقوام که صلاحیت لازم را دارد، کند کند.
مواردی که حضانت از پدر یا مادر سلب می‌شود:
• مصرف مواد مخدر یا روانگردان: در صورتی که پدر یا مادر به مواد مخدر یا روانگردان مصرف داشته باشند و به دادگاه ترک اعتیاد نکنند، حضانت از آنها سلب شود.
• سوء رفتار: در صورتی که پدر یا مادر با فرزند خود سوء رفتار کنند، حضانت از آنها سلب می‌شود.
• محکومیت به حبس: در صورتی که پدر یا مادر به حبس بیش از دو سال محکوم شوند، حضانت از آنها سلب می‌شود.
• عدم صلاحیت: در صورتی که دادگاه تشخیص دهد که پدر یا مادر به دلیل بیماری یا ناتوانی جسمی یا روانی، یا به هر دلیل دیگری، صلاحیت نگهداری و تربیت فرزند را ندارند، حضانت از آنها سلب می‌شود.
• جنون ومشکلات روحی وروانی
• ازدواج مجدد مادر:در صورتی که پدرومادر از یکدیگر جدا شوند وحضانت فرزندان همچنان با مادر باشد،درصورتی که مادر ازدواج مجدد نماید،حضانت از او سلب می شود وپدر می تواند با طرح دادخواست به دادگاه حانواده،مجددا حضانت فرزندش را برعهده بگیرد.
• البته درصورتی که حین طلاق پدرو مادر توافق نمایند که حتی در صورت ازدواج مجدد مادر در آینده کماکان حضانت فرزند برعهده وی می باشد و حضانت دیگر از مادر سلب نخواهد شد.
مرجع رسیدگی به دعاوی حضانت:
دعاوی مربوط به حضانت در دادگاه خانواده رسیدگی
می‌شود.
تکلیف نفقه فرزندان پس از جدایی پدرو مادر:
نفقه فرزندان تا سن قانونی حتی اگر حضانت ونگهداری از آنها به شخص دیگری سپرده شده باشد با پدر می باشد،اگر پدر فوت کرده باشد تکلیف پرداخت نفقه با جد پدری است واگر جد پدر هم وجو نداشته باشد،پرداخت نفقه با مادر است.(ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی)
حق ملاقات:
در صورتی که حضانت برعهده یکی از والدین باشد دیگری مطابق با قانون حق ملاقات با طفل خود را خواهد داشت و زمان ومدت ملاقات رذ یا دادگاه بر اساس عوامل مختلف تعیین می کند و یا زمان ومدت ملاقات برا ساس توافق پدر ومادر تایین میگردد.( ماده ۱۱۷۴ قاوون مدنی)
نکات مهم:
• حضانت فرزند حق و تکلیف است و نمی‌توانم از آن صرف نظر کنم.
• در صورت اختلاف بین پدر و مادر در مورد حضانت فرزند، دادگاه با توجه به مصلحت فرزند تصمیم گیری می‌کند.
• برای حضانت فرزند، اولویت با مادر تا سن هفت سالگی و پس از آن با پدر است.
• در صورتی که پدر یا مادر صلاحیت حضانت را نداشته باشند، دادگاه می‌تواند حضانت را به یکی دیگر از اقوام یا به سازمان بهزیستی ارجاع دهد.